Lên men ủ phân hữu cơ là một bước tiến quan trọng trong việc tận dụng hiệu quả nguồn tài nguyên nông nghiệp, đặc biệt là phế phẩm từ trồng trọt và chăn nuôi. Nhờ quá trình lên men, các chất hữu cơ được phân giải nhanh chóng, tạo ra phân bón giàu vi sinh và dinh dưỡng, góp phần cải thiện độ phì nhiêu của đất và giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học.
Chuẩn bị nguyên liệu và điều kiện ban đầu cho quá trình lên men
Một quy trình lên men ủ phân hữu cơ hiệu quả không thể thiếu bước chuẩn bị nguyên liệu kỹ lưỡng. Các nguyên liệu phổ biến có thể kể đến gồm: phân chuồng (bò, trâu, gà, heo…), rác thải nông nghiệp (rơm rạ, lá cây, thân ngô…), phụ phẩm sau thu hoạch (vỏ cà phê, bã mía, mùn cưa…), và các loại rác thải hữu cơ sinh hoạt như vỏ trái cây, rau củ hư.
Tất cả nguyên liệu cần được phân loại, loại bỏ tạp chất khó phân hủy như nylon, kim loại, thủy tinh. Sau đó, nên cắt nhỏ hoặc xay vụn để tăng diện tích tiếp xúc cho vi sinh vật, giúp quá trình lên men diễn ra nhanh và đều hơn. Ngoài ra, độ ẩm lý tưởng trong khâu chuẩn bị là từ 50–60%, khi nắm chặt nguyên liệu thấy ẩm tay nhưng không rỉ nước.
Bổ sung chế phẩm vi sinh và kiểm soát các yếu tố lên men
Trọng tâm của quy trình lên men ủ phân hữu cơ nằm ở việc sử dụng các chủng vi sinh vật có lợi. Chế phẩm vi sinh có thể là dạng bột hoặc dung dịch, chứa các nhóm vi khuẩn như Bacillus, Lactobacillus, Trichoderma, nấm men... giúp phân giải chất hữu cơ, khử mùi hôi và tiêu diệt mầm bệnh.
Người ủ phân nên trộn đều chế phẩm vi sinh đã pha loãng với từng lớp nguyên liệu, mỗi lớp dày khoảng 20–30cm. Sau khi tạo thành đống ủ (cao 1–1,5m), cần che phủ bằng bạt hoặc bao tải để giữ nhiệt độ và độ ẩm. Trong vòng 2–3 ngày đầu, nhiệt độ bên trong đống ủ sẽ tăng lên đến 50–60 độ C do hoạt động mạnh mẽ của vi sinh vật – giai đoạn này rất quan trọng vì nó giúp tiêu diệt trứng giun, vi khuẩn gây bệnh và hạt cỏ dại.
Từ ngày thứ 5 trở đi, cần định kỳ đảo trộn đống ủ mỗi 5–7 ngày/lần để tăng cường oxy, kích thích vi sinh vật hiếu khí phát triển. Nếu quá trình lên men bị chậm (phân không nóng, có mùi chua hoặc thối), cần kiểm tra lại độ ẩm và bổ sung chế phẩm nếu cần thiết.
>>>Click ngay sản phẩm: https://uphanhuuco.com/san-pham/phan-bon-vi-sinh-cai-tao-dat-ecostim-cho-cay-trong
Phân hoai mục và ứng dụng vào thực tế sản xuất
Sau khoảng 30–45 ngày (tùy nguyên liệu và điều kiện thời tiết), đống phân sẽ chuyển sang màu nâu đen, không còn mùi hôi, tơi xốp và có mùi thơm đặc trưng của đất. Lúc này, quy trình lên men ủ phân hữu cơ đã hoàn tất. Phân thành phẩm có thể được sử dụng trực tiếp cho cây trồng, đặc biệt là rau màu, cây ăn trái và cây công nghiệp.
Sử dụng phân hữu cơ lên men không chỉ giúp tiết kiệm chi phí phân bón mà còn cải thiện độ phì nhiêu của đất, tăng độ tơi xốp, giữ nước và giảm xói mòn đất. Đồng thời, vi sinh vật có lợi trong phân tiếp tục phát huy tác dụng trong đất, giúp phòng chống bệnh cho cây trồng và tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng.
Kết luận
Tuân thủ đúng quy trình lên men ủ phân hữu cơ là cách làm hiệu quả để tận dụng tối đa nguồn rác thải nông nghiệp và phụ phẩm sinh hoạt, đồng thời tạo ra nguồn phân sạch, an toàn và thân thiện với môi trường. Để tìm hiểu thêm về chế phẩm vi sinh chất lượng cao phục vụ cho quá trình ủ phân, bạn có thể truy cập: https://uphanhuuco.com/