Nhiệt độ là yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ và chất lượng của quá trình ủ phân hữu cơ. Việc kiểm soát nhiệt độ hợp lý không chỉ giúp thúc đẩy hoạt động của vi sinh vật có lợi mà còn tiêu diệt mầm bệnh và hạt cỏ dại, từ đó tạo ra nguồn phân bón hoai mục chất lượng cao. Bài viết này sẽ phân tích vai trò của nhiệt độ trong quá trình ủ, đồng thời hướng dẫn cách kiểm soát nhiệt độ hiệu quả nhằm tối ưu hiệu quả hoai mục và nâng cao giá trị sử dụng của phân hữu cơ trong sản xuất nông nghiệp.
Tầm quan trọng của việc kiểm soát nhiệt độ trong quá trình ủ
Trong sản xuất phân hữu cơ, kiểm soát nhiệt độ trong quy trình ủ phân là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hiệu quả hoai mục, tốc độ phân hủy và chất lượng phân thành phẩm. Nhiệt độ phản ánh mức độ hoạt động của các vi sinh vật có lợi – những "nhà máy sinh học" thực hiện quá trình phân giải chất hữu cơ thành dưỡng chất cho đất.
Ở giai đoạn đầu, nhiệt độ đống ủ thường tăng cao từ 45–65°C nhờ hoạt động mạnh mẽ của vi sinh vật hiếu khí. Đây là giai đoạn nhiệt sinh học quan trọng giúp tiêu diệt hạt cỏ dại, mầm bệnh và trứng giun có hại trong nguyên liệu. Nếu không đạt nhiệt độ này, đống phân sẽ không được xử lý triệt để, dễ gây mầm bệnh khi bón cho cây trồng.
Tuy nhiên, nếu nhiệt độ tăng quá cao trên 70°C, nhiều chủng vi sinh vật có lợi sẽ bị tiêu diệt, làm chậm quá trình phân giải. Do đó, cần duy trì nhiệt độ trong khoảng tối ưu để đống ủ hoạt động hiệu quả và phân hoai mục đúng tiến độ.
Các yếu tố ảnh hưởng đến nhiệt độ trong đống ủ
Việc kiểm soát nhiệt độ trong quy trình ủ phân phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là độ ẩm, độ thông thoáng, tỷ lệ nguyên liệu carbon/nitơ (C/N) và chủng vi sinh vật sử dụng. Nếu độ ẩm quá thấp, vi sinh vật không thể hoạt động mạnh; ngược lại, nếu quá ẩm, đống ủ trở nên yếm khí, tạo mùi hôi và sinh nhiệt kém.
Độ thông thoáng của đống ủ cũng ảnh hưởng lớn đến nhiệt độ. Cần thường xuyên đảo trộn định kỳ 5–7 ngày/lần để cung cấp oxy và kích thích vi sinh vật hiếu khí hoạt động. Ngoài ra, tỷ lệ C/N cũng cần được cân bằng – rơm rạ, lá khô giàu carbon có thể phối trộn với phân chuồng tươi hoặc bã đậu, bã bia để cung cấp nitơ.
Cuối cùng, lựa chọn chế phẩm vi sinh phù hợp là yếu tố quyết định. Những sản phẩm chứa các chủng vi sinh vật có khả năng sinh nhiệt nhanh và ổn định sẽ giúp kiểm soát nhiệt độ tốt hơn, rút ngắn thời gian ủ và cho ra phân hoai mục chất lượng cao.
>>>Xem sản phẩm tại https://uphanhuuco.com/san-pham/phan-bon-vi-sinh-cai-tao-dat-ecostim-cho-cay-trong
Cách theo dõi và điều chỉnh nhiệt độ hiệu quả
Để theo dõi kiểm soát nhiệt độ trong quy trình ủ phân, nông dân có thể sử dụng nhiệt kế chuyên dụng để cắm sâu vào đống ủ, đo nhiệt độ ở nhiều điểm khác nhau. Nếu thấy nhiệt độ không tăng trong 3–5 ngày đầu, cần kiểm tra lại độ ẩm, trộn lại đống ủ hoặc bổ sung thêm chế phẩm vi sinh.
Nếu nhiệt độ tăng cao quá mức (trên 65–70°C), nên đảo trộn ngay đống ủ để tản bớt nhiệt và hạ nhiệt độ về mức an toàn. Khi đống ủ hạ nhiệt sau 30–40 ngày, xuống dưới 40°C và có mùi thơm nhẹ của đất, đó là dấu hiệu cho thấy phân đã gần hoai mục hoàn toàn và sẵn sàng sử dụng.
Kết luận
Việc kiểm soát nhiệt độ trong quy trình ủ phân không chỉ đảm bảo quá trình hoai mục diễn ra nhanh, triệt để mà còn góp phần tạo ra loại phân hữu cơ chất lượng cao, an toàn và thân thiện với môi trường. Để hỗ trợ hiệu quả ủ phân, bạn có thể tìm hiểu thêm về các loại chế phẩm vi sinh tại: https://uphanhuuco.com/